Kiedy pyli Brzoza…

Pyłek brzozy jest najbardziej dominującym  pyłkiem drzew w Europie Północnej i Środkowej. Pyłek brzozy jest ważnym czynnikiem wywołującym alergie w Europie. Odnotowano wpływ zmian klimatycznych na datę rozpoczęcia okresu pylenia Brzozy, jak również tendencję do wzrostu stężenia pyłków co związane jest ze wzrostem temperatury powietrza.

Sezon pylenia drzew spokrewnionych z brzozą jest dość długi. Rozpoczyna się na przełomie stycznia i lutego, kiedy kwitnie Olcha i Leszczyna i trwa do maja kiedy kwitnie Dąb, co sprawia że osoby uczulone na pyłek brzozy są narażone na alergen pyłku przez kilka miesięcy.

ALERGENY PYŁKU BRZOZY:

Bet v 1 jest alergenem inicjującym uczulenie na grupę białek PR-10, które są obecne w pyłkach drzew spokrewnionych z brzozą jak i pokarmach pochodzenia roślinnego.

Pokarmy zawierające białka PR-10 – owoce głównie z rodziny Rosaceae ( jabłko, gruszka, wiśnia, brzoskwinia, morela, truskawka, maliny), owoc kiwi; warzywa z rodziny Apiaceae ( marchew, seler), pomidor; orzech włoski, orzech laskowy; rośliny strączkowe: soja, orzech ziemny, fasola mung.

Białka PR-10 są wrażliwe na obróbkę termiczną i działanie enzymów trawiennych. Większość pokarmów zawierających białka PR-10 wywołuje objawy, kiedy spożywane są na surowo. Przetworzone owoce czy warzywa na ogół mogą być spożywane bezpiecznie. Jakkolwiek białka PR-10 selera , soji, orzecha laskowego, arachidu są mniej wrażliwe na obróbkę termiczną niż owoce z rodziny Rosaceae.

Najczęściej występujące objawy uczulenia mają charakter lokalny i określane jako objawy ustno-gardłowe. Osoba uczulona może odczuwać swędzenie, mrowienie, pieczenie gardła i podniebienia, łagodny obrzęk błony śluzowej gardła, ust.

Objawy takie jak obrzęk powiek, warg, policzków, twarzy, obrzęk naczynioruchowy pokrzywka, uczucie ucisku w gardle,trudności w przełykaniu, chrypka są rzadko obserwowane.

Pokarmy zawierające białka PR-10 będące przyczyną typowych objawów alergicznych nie powinny być spożywane w postaci surowej. Unikanie każdego pokarmu, który zawiera białka PR-10 jest klinicznie nieuzasadnione. [1]

Warto zauważyć, że objawy ustno-gardłowe nie są unikalne lub specyficzne dla reakcji krzyżowych wywołanych przez Bet v 1, ponieważ inne alergeny pokarmowe mogą wywoływać podobne reakcje. [1]

Bet v 2 alergen należący do rodziny białek o nazwie profilin. Białka te występują we wszystkich pyłkach roślinnych i pokarmach pochodzenia roślinnego. Uczulenie na melona, arbuz, owoce cytrusowe, pomidory zostały wskazane jako „kliniczne markery” nadwrażliwości na profilinę w populacji pacjentów z OAS po spożyciu surowych owoców.

Bet v 4 alergen należący do rodziny białek polkalcyn. Białka te występują wyłącznie w pyłkach roślin.

Piśmiennictwo

1. Molecular Allergology User’s Guide 2.0

Reklama

Kiedy pylą trawy….

Do napisania tego tekstu skłoniło mnie takie oto „znalezisko „ internetowe. Oto co na jednych ze stron podejmujących tematykę alergii  przeczytałam:  

Porada  : „Wiosna i lato to najtrudniejszy czas dla uczulonych na trawy oraz zboża, dlatego, żeby nie nasilać i tak nieprzyjemnych objawów (katar sienny, łzawienie oczu, duszności) wynikających z samego pylenia, trzeba wyeliminować z diety w tym czasie rośliny, które wchodzą w reakcję krzyżową z trawami i zbożami. „  

Następnie autor wyszczególnia pokarmy które należy wyeliminować. Okazało się że „zestaw” pokarmów do eliminacji powtarza się również na kilku kolejnych portalach. Autorzy wymieniają następujące pokarmy: ziemniaki, pomidory, kasztan jadalny, arbuz, kiwi, melon, pomarańcz , pieprz, jabłka , orzechy,  pszenicę , żyto, jęczmień.

Tak więc mamy całkiem sporo pokarmów do wyeliminowania. Czy jest to zasadne?

O CO CHODZI W  REAKCJACH KRZYŻOWYCH?

Pyłek traw, według terminologii molekularnej diagnostyki alergii, jest źródłem pochodzenia alergenów. Alergen jest cząsteczka białka o określonej budowie i właściwościach. Dokładna analiza  białek zawartych w pyłku doprowadziła do wyodrębnienia kilku istotnych alergenów odpowiedzialnych za występowanie  reakcji na pyłek traw. Głównymi alergenami pyłku traw jest alergen o nazwie Phl p 1 oraz Phl p 5. Te alergeny nie występują w innych gatunkach roślin. Jeżeli test alergologiczny wykaże obecność przeciwciał IgE dla tych alergenów, świadczy to rzeczywistym uczuleniu na pyłek traw i zbóż.  

Kolejne alergeny występujące w pyłku traw – Phl p 12– białko należące do grupy białek reagujących krzyżowo o nazwie profilina.  Białka profilin występują we wszystkich pyłkach roślinnych i pokarmach pochodzenia roślinnego.

Jeżeli wynik testu wykaże obecność swoistych przeciwciał IgE dla tych białek , osoba uczulona może odczuwać reakcje po spożyciu w postaci surowej  melona, arbuza, owoców cytrusowych, pomidora czy banana.

Kolejnym alergenem należącym do grupy białek reagujących krzyżowo jest Phl p 7. To grupa białek o nazwie polkalcyny. Występują we wszystkich pyłkach roślinnych. Nie są obecne w pokarmach.  Obecność sIgE dla tych białek wyjaśnia objawy występujące po ekspozycji na różne  pyłki roślinne.

UCZULENIE NA TRAWY A ZIARNA ZBÓŻ

Ziarna zbóż – pszenica, żyto, jęczmień, owies – alergeny zawarte w  ziarnach zbóż są zupełnie innymi białkami niż alergeny pyłku traw. Dlatego bez pogłębionej diagnostyki dieta eliminacyjna polegająca na wykluczeniu z diety ziaren zbóż nie ma uzasadnienia.

Test alergologiczne wykonane przy pomocy ekstraktów wskazują jedno źródło uczulenia.  Testy molekularne w oparte wyłącznie na alergizujących białkach obrazują szczegółowy profil uczulenia wskazując pierwotną przyczynę uczulenia oraz określenie alergenów krzyżowo reagujących  co pozwala na usystematyzowanie tego co dotychczas  było mylące.

Ze względu na różnorodność i zasięg występowania alergenów reagujących krzyżowo,  pacjentowi trudno jest  na podstawie samoobserwacji dociec przyczyny występujących objawów.

Ale  obserwacja objawów, stopień ich nasilenia, okoliczności w jakich występują są cenną wskazówką dla lekarza specjalisty który analizuje zgłaszane dolegliwości. Lekarz podejrzewając uczulenia na wiele różnych czynników może wskazać wykonanie szerokiego spektrum alergenów lub też zlecić wykonanie badania dla kilku z nich. Nie w każdym przypadku zasadne jest wykonywanie jak najszerszego testu alergologicznego.

Uczulenie na brzozę-przykład wyniku- ISAC 112i test.

MEDI-LITE Pracownia testów alergologicznych Anna Różyło – Przedstawiamy wynik testu ISAC wykonany u pacjenta w roku 2010 (wiek pacjenta 4 lata) i 2020 (wiek pacjenta 14 lat).

Wyniki testu ISAC wykonane w 2020 roku pokazują znaczy wzrost poziomu swoistych przeciwciał IgE dla głównego alergenu pyłku brzozy Bet v 1 oraz pozostałych alergenów należących do rodziny białek PR-10.

W ramach programu MeDALL (Mechanisms for the Development of Allergies), w grupie 764 dzieci , w 3 grupach wiekowych (4 lata, 8 lat, 16 lat), u których występowały objawy ze strony górnych dróg oddechowych po ekspozycji na pyłki brzozy, wykonano test ISAC, oparty na technologii microarray Wyniki badań zostały poddane analizie pod kątem reaktywności sIgE na alergeny należące do rodziny białek PR-10.

Analiza wyników testu ISAC wykazała hierachię uczulenia na poszczególne białka z rodziny PR-10: Bet v 1 > Mal d 1 > Cor a 1.04 > Ara h 8 > Pru p 1 > Aln g 1 > Api g 1 > Act d 8 > Gly m 4.

Ryzyko wystąpienia i utrzymywania się dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych do 16 roku życia wzrastało wraz ze wzrostem poziomu sIgE dla alergenu Bet v 1, jak również z ilością sIgE dla reaktywnych białek PR-10 we wczesnym dzieciństwie.

Tak więc analiza profilu uczulenia na białka PR-10 we wczesnym dzieciństwie może być użytecznym narzędziem w przewidywaniu przebiegu i nasilenia objawów w późniejszym wieku.

Alergeny pyłków traw i zbóż

Pyłek traw jest źródłem wielu alergenów. Trawy są roślinami wiatropylnymi. Pyłek tych roślin pojawia się w powietrzu późna wiosną. Większość uczulających gatunków traw należy do rodziny Poaceae z której wyodrębniono 3 podrodziny.

#alergeny pyłku traw

Alergeny reprezentatywne dla rodziny Poaceae i Panicoidae wyizolowane z gatunku Tymotka łąkowa.

#alergeny pyłku traw

U około 90 % osób uczulonych na pyłki traw stwierdzono obecność przeciwciał swoistych IgE dla alergenu Phl p 1.   Alergen Phl p 1  jest  alergenem  wskazującym  rzeczywiste uczulenie na pyłki traw należących do  Poaceae i jej podrodzin.

Alergen Phl p 5 reprezentuje grupę alergenów pyłków traw należących do podrodziny Pooidae. Obecność przeciwciał swoistych IgE dla alergenu Phl p 5 stwierdzono u około 65-85 % osób uczulonych na pyłki traw. Alergen Phl p 5 wskazuje uczulenie na pyłki traw należących do podrodziny Pooidae. Ten alergen nie występuje w gatunkach traw należących do podrodzin Panicoideae oraz Chloridoideae

Alergen Phl p 1 i Phl p 5 są uznawane za markery pierwotnego uczulenia na pyłki traw. Obecność swoistych przeciwciał IgE dla tych alergenów jest wskazówką dla lekarza specjalisty, który podejmuje decyzję o zastosowaniu najodpowiedniejszego leczenia pacjenta jak np. immunoterapia.

Grupy alergenów pyłkowych traw zostały zidentyfikowane według nomenklatury określonej przez WAO i IUIS. Alergeny grupy 1 są obecne we wszystkich podrodzinach Poaceae, natomiast alergeny grupy 5 są specyficzne dla podrodzin Pooideae. Ze względu na ich obfitość i siłę działania, te dwie grupy są uznawane za najbardziej allergogenne wśród alergenów pyłków traw.

Ze względu na stosunkowo długi okres kwitnienia i uwalnianie dużych ilości pyłku trawy należą do najbardziej istotnych klinicznie źródeł alergenów.

W ostatnich latach wiele ośrodków prowadzących badania stężenia pyłków roślin w powietrzu  podkreśla wpływ zmian klimatycznych na produkcję pyłków roślinnych. Temperatura powietrza, opady, dwutlenek węgla,  promieniowanie słoneczne są jednymi z głównych czynników wpływających  na  periodyczny rozwój roślin uzależniony od zmian klimatycznych, w tym również produkcję pyłków i ich stężenie w atmosferze oraz alergenność.

Pyłki roślin/objawy uczulenia

Reakcje alergiczne na pyłki  roślin stanowią najczęstszy typ alergii, dotykający  niemal 30 % populacji w krajach uprzemysłowionych.

OBJAWY UCZULENIA NA PYŁKI ROŚLINNE

• Zaczerwienienie , świąd oczu
• Świąd nosa
• Kichanie
• Zatkany cieknący nos / Wodnista wydzielina z nosa
• Duszność

JAK OBSERWOWAĆ OBJAWY ?

• Jeżeli  objawy występują  w określonym okresie czasu , sezonowo, to można  przypuszczać że ich przyczyną pyłki roślin.
• Jeżeli  nasilenie objawów przypada na  miesiąc kwiecień to prawdopodobną przyczyną uczulenia jest pyłek brzozy. Okres maja i czerwca to czas kwitnienia traw.
• Uczula pyłek roślin wiatropylnych. Pyłek tych roślin jest lekki i może być przenoszony przez wiatr na duże odległości.
• Osoby reagujące na pyłki roślin są często zdezorientowane,  bowiem trudno im połączyć  czas występowania  objawów  z czasem pylenia konkretnej rośliny , ponieważ  okresy pylenia różnych roślin  wzajemnie się pokrywają. 
• Osoba odczuwająca  określone dolegliwości może reagować na pyłki kilku roślin czy też na takie alergeny pyłków które są odpowiedzialne za występowanie reakcji krzyżowych.

OKRESY PYLENIA

Na ogół testy te wykonuje się przy użyciu tzw. ekstraktu czyli odpowiedniego preparatu otrzymanego z określonego źródła np. pyłku brzozy czy pyłku traw.  Preparaty te oprócz swoistych alergenów zawierają również alergeny reagujące krzyżowo  jak również reszty węglowodanowe CCD,  co może powodować trudności interpretacyjne.

Dobrze scharakteryzowane, oczyszczone alergeny pochodzące z naturalnego źródła lub produkowane jako rekombinowane wykorzystuje się w ramach diagnostyki molekularnej, która już od ponad 10 lat jest przydatnym narzędziem w rutynowej pracy specjalisty.

W ramach tej diagnostyki można wykonać  pojedynczy test na jeden alergen lub też test wieloparametrowy ISAC .  Szeroki zakres testu wieloparametrowego  pozwala uzyskać szczegółowy indywidualny profil uczulenia,  co pomaga  lekarzowi specjaliście w zastosowaniu najodpowiedniejszego sposobu leczenia pacjenta.

Brzoza i spokrewnione drzewa [okres pylenia]

Na podstawie : Birch pollen allergy in Europe T. BiedermannL. WintherS. J. TillP. PanznerA. KnulstE. Valovirta First published: 04 March 2019 https://doi.org/10.1111/all.13758

Pyłek brzozy jest najbardziej dominującym  pyłkiem drzew w Europie Północnej i Środkowej. Pyłek brzozy jest ważnym czynnikiem wywołującym alergie w Europie. Odnotowano wpływ zmian klimatycznych na datę rozpoczęcia okresu pylenia Brzozy, jak również tendencję do wzrostu stężenia pyłków co związane jest ze wzrostem temperatury powietrza.

Brzoza i inne pokrewne drzewa (Olcha, Leszczyna, Dąb, Grab, Kasztanowiec, Buk) stanowią grupę homologiczną brzozy.  Homologia wynika z dużego  podobieństwa budowy cząsteczki głównego alergenu pyłku brzozy z alergenami pyłku spokrewnionych drzew. Pomiędzy tymi alergenami  zachodzą reakcje krzyżowe.

Osoba uczulona na pyłek brzozy odczuwa reakcje alergiczne przy ekspozycji na pyłek Leszczyny, Olchy i pyłek pozostałych drzew tej grupy.

Ze względu na okresy pylenia, czas  odczuwania dolegliwości z powodu  ekspozycji  na pyłek tych drzew jest znacznie rozszerzony.

Hazel -Leszczyna; Alder- Olcha; Birch-Brzoza; Oak-Dąb; Beech-Buk.

Mapę sporządzono na podstawie danych uzyskanych z Medical Univeristy of Vienna. https://www.pollenwarndienst.at/aktuelle-belastung/allergierisiko.html

ALERGEN PYŁKU BRZOZY I SPOKREWNIONYCH GATUNKÓW DRZEW.

U ponad 70% pacjentów uczulonych na pyłki brzozy występują niepożądane reakcje na pokarmy takie jak owoce ( Rosaceae), warzywa ( Apiaceae)  orzechy ( laskowy ), rośliny strączkowe (orzech ziemny, soja).

Dolegliwości jakie zazwyczaj opisują pacjenci  to: swędzenie lub mrowienie w ustach lub ustach, pieczenie i obrzęk w jamie ustnej lub gardła. Opisywane objawy najczęściej występują po zjedzeniu u świeżych owoców lub warzyw.

Taki stan określa się jako zespół pyłkowo-pokarmowy, w którym  pierwotną przyczyną uczulenia jest pyłek roślinny. Za te reakcje odpowiedzialne są białka które są podobne (ale nie identyczne)  z głównym alergenem pyłku brzozy Bet v 1.

Alergia pokarmowa indukowana alergią na pyłek brzozy zwykle związana jest z reakcją na owoce z rodziny Rosacea np. jabłko, brzoskwinia, czereśnia oraz warzywa z rodziny Apiacea  np. seler, marchew oraz strączkowe-orzech ziemny, soja. Objawy alergii pokarmowej związanej z pyłkami roślin obejmują zazwyczaj są łagodne, ograniczone do reakcji miejscowych, takich jak swędzenie, mrowienie i obrzęk warg, języka i gardła. Bardziej poważne reakcje mogą obejmować dysfagię lub obrzęk gardła.