Decyzję o wykonaniu testu molekularnego powinien podejmować specjalistapo przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu i zbadaniu pacjenta.
WYNIK TESTU INTERPRETACJA
Stwierdzenie obecności swoistych przeciwciał IgE dla poszczególnych alergenów wskazuje na uczulenieNIE alergię.
( WAO — ARIA — GA2LEN consensus document on molecular-based allergy diagnosis. 2020)
Niezależnie od wybranej metody, interpretacja wyniku testu musi być przeprowadzona w kontekście historii klinicznej pacjenta.
Obecność swoistych przeciwciał IgE jest konieczna, ale nie jest wystarczająca do postawienia ostatecznej diagnozy.
TEST MOLEKULARNY / TERMINOLOGIA
Alergen – uczulająca cząsteczka białka
Organizm z którego pochodzi alergen – źródło pochodzenia alergenu
ALERGENY TESTU
Alergeny swoiste gatunkowo
Alergeny reagujące krzyżowo
PRZED WYBOREM KONKRETNEGO BADANIA DIAGNOSTYCZNEGO IN VITRO NALEŻY UPEWNIĆ SIĘ, ŻE ISTNIEJĄ WYSTARCZAJĄCE DOWODY NAUKOWE NA POPARCIE KLINICZNEGO ZASTOSOWANIA TESTU MAJĄC NA UWADZE CEL BADANIA, JAKIM JEST OTRZYMANIE WIARYGODNYCH DANYCH, KTÓRE SKUTKUJĄ W KLINICZNYM POSTĘPOWANIU Z PACJENTEM.
STOSOWANIE TESTÓW, KTÓRE NIE SĄ POPARTE SOLIDNĄ BAZĄ DOWODÓW NAUKOWYCH MOŻE SKUTKOWAĆ OPÓŹNIONĄ I MNIEJ DOKŁADNĄ DIAGNOZĄ, CO Z KOLEI MOŻE MIEĆ NEGATYWNY WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA PACJENTA.
Możliwość oceny ryzyka wystąpienia silnych reakcji alergicznych
Jedną z istotnych zalet molekularnej diagnostyki alergii jest możliwość oceny ryzyka wystąpienia silnych reakcji alergicznych.
Alergeny (białka) pokarmowe wykazują różną wrażliwość na działanie temperatury i działanie enzymów trawiennych. Alergeny (białka) odporne na te czynniki zaliczane są do grupy białek trwałych.
Białka, które pod wpływem tych czynników tracą swoje właściwości alergenne zaliczane są do grupy białek nietrwałych.
W przypadku uczulenia na alergeny należące do białek trwałych, ryzyko wystąpienia silnych reakcji alergicznych jest znacznie większe niż w przypadku uczulenia na alergeny wrażliwe na temperaturę.
WŁAŚCIWOŚCI ALERGIZUJĄCYCH BIAŁEK
Przykład – uczulenie na orzech ziemny.
ORZECH ZIEMNY /ARACHID/ALERGENY
Alergeny orzecha ziemnego, swoiste gatunkowo, należą do rodziny białek zapasowych. Białka zapasowe zgromadzone w nasionach, ziarnach orzechach. Białka te charakteryzują się szczególną odpornością na działanie wysokiej temperatury (np.gotowanie, prażenie).
Alergeny orzecha ziemnego, reagujące krzyżowo należą do dwóch rodzin białek: PR-10/homologicznych z alergenem pyłku brzozy Bet v 1 oraz białek ns LTP. Te grupy białek różnią się wrażliwością na działanie temperatury i enzymów trawiennych.
Orzech ziemny, alergeny, stopień ryzyka wystąpienia silnych reakcji alergicznych
Test tradycyjny oparty na ekstrakcie nie daje odpowiedzi na które alergeny orzecha ziemnego pacjent jest uczulony. Diagnostyka molekularna rozróżnia rzeczywiste uczulenie na alergeny orzecha ziemnego od uczulenia spowodowanego przez alergeny reagujące krzyżowo.
Wynik testu z zastosowaniem molekularnej diagnostyki przedstawia indywidualny profil uczulenia pacjenta, który pomaga w ocenie ryzyka wystąpienia silnych reakcji alergicznych.
Zmienia się terminologia. To co dotychczas nazwaliśmy alergenem (np. pyłek brzozy, zwierzę np. pies czy kot, roztocza) obecnie nazywamy źródłem pochodzenia alergenów.
Źródło pochodzenia alergenu / rodziny białek
Alergenem jest cząsteczka białka wyizolowana z określonego źródła, której alergenne właściwości zostały potwierdzone. Alergeny te mogą pochodzić z naturalnego źródła lub otrzymywane są w drodze repilkacji DNA
Podstawową zaletą diagnostyki molekularnej jest możliwość rozróżnienia uczulenia spowodowanego alergenem swoistym gatunkowo (uczulenie pierwotne) od uczulenia spowodowanego reakcją krzyżową.
Informacje te pomagają lekarzowi określić, czy należy wziąć pod uwagę jedno źródło uczulenia czy kilka z nich ściśle powiązanych ze sobą, czy też kilka bardzo różnych źródeł alergenów.
We are glad to share with you the e-lecture from Prof. Rudolf Valenta on Allergy Diagnosis and CRD recorded at the Sechenov First Moscow State Medical University, Russia.
Rudolf Valenta jest profesorem alergologii na Uniwersytecie Medycznym w Wiedniu. Od ponad 20 lat pracuje w dziedzinie badań nad alergiami. Zaczynając od molekularnej i immunologicznej charakterystyki ważnych alergenów, kontynuował prace nad opracowaniem testów diagnostycznych opartych na alergenach rekombinowanych, a także nad terapeutycznymi szczepionkami przeciwalergicznymi opartymi na alergenach rekombinowanych i genetycznie modyfikowanych.
Pyłek traw jest źródłem wielu alergenów. Trawy są roślinami wiatropylnymi. Pyłek tych roślin pojawia się w powietrzu późna wiosną. Większość uczulających gatunków traw należy do rodziny Poaceae z której wyodrębniono 3 podrodziny.
ALERGENY PYŁKÓW TRAW
Spośród wielu gatunków traw wyizolowano alergeny reprezentatywne dla rodziny Poaceae i poszczególnych podrodzin. W naszej strefie klimatycznej większość uczulających gatunków traw należy do podrodziny Pooidae.
U około 90 % osób uczulonych na pyłki traw stwierdzono obecność przeciwciał swoistych IgE dla alergenu Phl p 1. Alergen Phl p 1 jest alergenem wskazującym rzeczywiste uczulenie na pyłki traw należących do Poaceae i jej podrodzin.
Alergen Phl p 5 reprezentuje grupę alergenów pyłków traw należących do podrodziny Pooidae. Obecność przeciwciał swoistych IgE dla alergenu Phl p 5 stwierdzono u około 65-85 % osób uczulonych na pyłki traw. Alergen Phl p 5 wskazuje uczulenie na pyłki traw należących do podrodziny Pooidae. Ten alergen nie występuje w gatunkach traw należących do podrodzin Panicoideae oraz Chloridoideae
Alergen Phl p 1 i Phl p 5 są uznawane za markery pierwotnego uczulenia na pyłki traw. Obecność swoistych przeciwciał IgE dla tych alergenów jest wskazówką dla lekarza specjalisty, który podejmuje decyzję o zastosowaniu najodpowiedniejszego leczenia pacjenta jak np. immunoterapia.
Grupy alergenów pyłkowych traw zostały zidentyfikowane według nomenklatury określonej przez WAO i IUIS. Alergeny grupy 1 są obecne we wszystkich podrodzinach Poaceae, natomiast alergeny grupy 5 są specyficzne dla podrodzin Pooideae. Ze względu na ich obfitość i siłę działania, te dwie grupy są uznawane za najbardziej allergogenne wśród alergenów pyłków traw.
Ze względu na stosunkowo długi okres kwitnienia i uwalnianie dużych ilości pyłku trawy należą do najbardziej istotnych klinicznie źródeł alergenów.
W ostatnich latach wiele ośrodków prowadzących badania stężenia pyłków roślin w powietrzu podkreśla wpływ zmian klimatycznych na produkcję pyłków roślinnych. Temperatura powietrza, opady, dwutlenek węgla, promieniowanie słoneczne są jednymi z głównych czynników wpływających na periodyczny rozwój roślin uzależniony od zmian klimatycznych, w tym również produkcję pyłków i ich stężenie w atmosferze oraz alergenność.
Reakcje alergiczne na pyłki roślin stanowią najczęstszy typ alergii, dotykający niemal 30 % populacji w krajach uprzemysłowionych.
OBJAWY UCZULENIA NA PYŁKI ROŚLINNE
Zaczerwienienie , świąd oczu
Świąd nosa
Kichanie
Zatkany cieknący nos / Wodnista wydzielina z nosa
Duszność
JAK OBSERWOWAĆ OBJAWY ?
Jeżeli objawy występują w określonym okresie czasu , sezonowo to można przypuszczać że ich przyczyną pyłki roślin.
Jeżeli nasilenie objawów przypada na miesiąc kwiecień to prawdopodobną przyczyną uczulenia jest pyłek brzozy. Okres maja i czerwca to czas kwitnienia traw.
Uczula pyłek roślin wiatropylnych. Pyłek tych roślin jest lekki i może być przenoszony przez wiatr na duże odległości.
Osoby reagujące na pyłki roślin są często zdezorientowane, bowiem trudno im połączyć czas występowania objawów z czasem pylenia konkretnej rośliny , ponieważ okresy pylenia różnych roślin wzajemnie się pokrywają.
Ponadto osoba odczuwająca określone dolegliwości może reagować na pyłki kilku roślin czy też na takie alergeny pyłków które są odpowiedzialne za występowanie reakcji krzyżowych.
Obecnie diagnostyka alergii opiera się na wykonaniu testu skórnego czy też testu z krwi w celu potwierdzenia reakcji na określony alergen.
Na ogół testy te wykonuje się przy użyciu tzw. ekstraktu czyli odpowiedniego preparatu otrzymanego z określonego źródła np. pyłku brzozy czy pyłku traw. Preparaty te oprócz swoistych alergenów zawierają również alergeny reagujące krzyżowo jak również reszty węglowodanowe CCD, co może powodować trudności interpretacyjne.
Dobrze scharakteryzowane, oczyszczone alergeny pochodzące z naturalnego źródła lub produkowane jako rekombinowane wykorzystuje się w ramach diagnostyki molekularnej, która już od ponad 10 lat jest przydatnym narzędziem w rutynowej pracy specjalisty.
W ramach tej diagnostyki można wykonać pojedynczy test na jeden alergen lub też test wieloparametrowy ISAC . Szeroki zakres testu wieloparametrowego pozwala uzyskać szczegółowy indywidualny profil uczulenia, co pomaga lekarzowi specjaliście w zastosowaniu najodpowiedniejszego sposobu leczenia pacjenta.
PYŁEK BRZOZY:
BIAŁKA PR-10 ALERGENY
U ponad 70% pacjentów uczulonych na pyłki brzozy występują niepożądane reakcje na pokarmy takie jak owoce ( Rosaceae), warzywa ( Apiaceae) orzechy ( laskowy ), rośliny strączkowe ( orzech ziemny, soja). Dolegliwości jakie zazwyczaj opisują pacjenci to: swędzenie lub mrowienie w ustach lub ustach, pieczenie i obrzęk w jamie ustnej lub gardła. Opisywane objawy najczęściej występują po zjedzeniu u świeżych owoców lub warzyw.
Taki stan określa się jako zespół pyłkowo-pokarmowy, w którym pierwotną przyczyną uczulenia jest pyłek roślinny.
Za te reakcje odpowiedzialne są białka które są podobne ( ale nie identyczne) z głównym alergenem pyłku brzozy Bet v 1. Pomiędzy tymi alergenami zachodzą reakcje krzyżowe.
Grupa tych białek ma podobne właściwości. Są nieodporne na działanie temperatury i enzymów trawiennych, dlatego po ugotowaniu czy upieczeniu takie pokarmy są najczęściej dobrze tolerowane. Białka te występują w pulpie owoców.
Wysoki poziom swoistych przeciwciał IgE dla alergenu pyłku brzozy – Bet v 1 stwarza ryzyko wystąpienia reakcji po spożyciu orzecha laskowego, soji, orzecha ziemnego nawet jeżeli zostały przetworzone termicznie.
ELIMINACJA POKARMÓW
Kwestia eliminacji pokarmów powinna być konsultowana ze specjalistą. Nie w każdym przypadku eliminacja całej grupy pokarmów zawierających alergeny homologiczne z alergenem pyłku Brzozy jest zasadna.
Pyłek brzozy jest najbardziej dominującym pyłkiem drzew w Europie Północnej i Środkowej. Pyłek brzozy jest ważnym czynnikiem wywołującym alergie w Europie. Spośród alergenów pyłku brzozy, największe znaczenie kliniczne ma występowanie uczulenia na alergen Bet v 1.
Brzoza i inne pokrewne drzewa (Olcha, Leszczyna, Dąb, Grab, Kasztanowiec, Buk) stanowią grupę homologiczną brzozy. Homologia wynika z dużego podobieństwa budowy cząsteczki głównego alergenu pyłku brzozy z alergenami pyłku spokrewnionych drzew. Pomiędzy tymi alergenami zachodzą reakcje krzyżowe.
Odnotowano wpływ zmian klimatycznych na datę rozpoczęcia okresu pylenia Brzozy, jak również tendencję do wzrostu stężenia pyłków co związane jest ze wzrostem temperatury powietrza.
Osoba uczulona na pyłek brzozy odczuwa reakcje alergiczne przy narażeniu na pyłek Leszczyny, Olchy i pozostałych drzew tej grupy.
Ze względu na okresy pylenia czas odczuwania dolegliwości z powodu ekspozycji na pyłek tych drzew jest znacznie rozszerzony.
Osoby uczulone na pyłek brzozy często odczuwają reakcje po spożyciu niektórych pokarmów roślinnych. Związane jest to z obecnością w tych pokarmach , alergenów homologicznych z alergenem pyłku Brzozy Bet v 1. Alergia pokarmowa indukowana alergią na pyłek brzozy zwykle związana jest z reakcją na owoce z rodziny Rosacea np. jabłko, brzoskwinia, czereśnia oraz warzywa z rodziny Apiacea np. seler, marchew oraz strączkowe-orzech ziemny, soja. Objawy alergii pokarmowej związanej z pyłkami roślin obejmują zazwyczaj są łagodne, ograniczone do reakcji miejscowych, takich jak swędzenie, mrowienie i obrzęk warg, języka i gardła. Bardziej poważne reakcje mogą obejmować dysfagię lub obrzęk gardła.
